Halit
Halit – minerał z gromady halogenków. Nazwa pochodzi od greckich słów halos – sól, słony, oraz lithos – kamień. Minerał znany i używany od czasów starożytnych. Głównym składnikiem jest chlorek sodu.
Halityt (potocznie sól kamienna) to monomineralna skała zbudowana z halitu.
Występowanie
Sól z wody morskiej lub z wód jezior słonych pozyskuje się we: Włoszech, Francji, Portugalii, Hiszpanii, Indiach, Chinach, Rosji, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Arabii Saudyjskiej, Algierii, Tunezji, USA, Chorwacji.
W Polsce największe złoża soli kamiennej są wieku cechsztyńskiego, znajdują się na Kujawach (kopalnie w Inowrocławiu – wydobycie ok. 2,5 mln t rocznie i Ciechocinku, gdzie sól pozyskiwana jest metodą wypłukiwaniasolanki), a także we wschodniej Wielkopolsce w Kłodawie – obecnie najważniejsze złoże eksploatowane metodą podziemną, wydobycie ok. 700 tys. t rocznie, oraz na Dolnym Śląsku w Sieroszowicach – wydobycie ok. 220 tys. t rocznie.
Złoża w Małopolsce – mioceńskie, obecnie nieeksploatowane:
- w Wieliczce: Kopalnia soli "Wieliczka" – wydobycie zakończono w 1996 r., a produkcja w wysokości ok. 20 tys. t soli rocznie odbywa się poprzez utylizację wód zasolonych wpływających do kopalni. Kopalnia jest przede wszystkim obiektem turystyczno-uzdrowiskowym, odwiedzanym przez ponad 1 mln turystów rocznie
- w Bochni – w likwidacji od 1990 r., od 1995 r. prowadzona jest działalność turystyczno-uzdrowiskowa
- w Baryczy – zakończono wydobycie w 1998 r.
Mniejsze, nieeksploatowane złoża, znajdują się także pomiędzy Żorami i Rybnikiem oraz nad Zatoką Pucką, pomiędzy Łebą a Puckiem.
W Polsce w roku 2013 wydobyto 4,2 mln ton soli kamiennej.[1]
| Wybrani producenci soli kamiennej w 1998 roku[2] | Produkcja w tysiącach ton |
|---|---|
| Europa | 55 470 |
| Niemcy | 15 700 |
| Francja | 7386 |
| Holandia | 5500 |
| Polska | 3284 |
| Rosja | 2000 |
| Afryka (z Półwyspem Arabskim) | 3963 |
| Egipt | 1380 |
| Ameryka Północna i Środkowa | 64 555 |
| USA | 41 230 |
| Kanada | 13 320 |
| Meksyk | 8412 |
| Ameryka Południowa | 15 453 |
| Brazylia | 6837 |
| Chile | 6207 |
| Azja | 53 837 |
| Chiny | 30 830 |
| Indie | 11 964 |
| Australia | 8879 |
| Świat | 204 257 |
Zastosowanie
- Sól kamienna jest jednym z ważniejszych surowców w przemyśle chemicznym oraz spożywczym (sól kuchenna, sól warzona).
- Jest stosowana jako środek do rozmrażania i zwalczania śliskości zimowych (sól drogowa).
- Kryształy są używane do budowy aparatury pomiarowej np. spektrofotometrów absorpcyjnych w podczerwieni
